Plagiaat is soms een grijs gebied, waardoor het in sommige gevallen moeilijk is om plagiaat te herkennen en voorkomen. Plagiaat kent de volgende omschrijving: het bewust of onbewust overnemen van teksten of ideeën zonder goede bronvermelding erbij te vermelden. Jouw onderwijsinstelling kan denken dat jij je expres voordoet als de schrijver van bepaalde teksten, terwijl dit in de meeste gevallen niet zo is.

Als je als student wordt verdacht van plagiaat, kan dit betekenen dat je een sanctie krijgt of je je opleiding moet verlaten. Met de hulp van de Studentenadvocaat hoeft dat echter niet het geval te zijn. Wij geven hieronder antwoord op veelgestelde vragen rondom plagiaat en de plagiaatcontrole. Daarnaast vertellen we je meer over onze diensten als advocaat voor studenten als je beschuldigd wordt van plagiaat.

Wat is plagiaat?

Om te begrijpen waar je misschien beschuldigd van wordt en als je plagiaat wil voorkomen, is het goed om te weten wat plagiaat eigenlijk is. Plagiaat is het overnemen van andermans werk in bijvoorbeeld een opdracht of scriptie en doen alsof het je eigen werk is. Vaak ondergaan jouw schoolopdrachten een plagiaatcontrole door plagiaatscanners, zoals Ephorus en TurnItIn, waarin plagiaat wordt opgespoord. Veel (hoge)scholen en universiteiten gebruiken deze scanners om jouw werk te vergelijken met ander bestaand werk. Daarbij kijken ze naar stukken uit de interne databases van (andere) onderwijsinstellingen, maar ook naar stukken die online te vinden zijn. Zo’n scanner laat zien waar overeenkomsten zijn aangetroffen tussen jouw stuk en ander bestaand werk.

Soms kan het lastig zijn om te bepalen of iets plagiaat is, vooral als je teksten herschrijft of parafraseert. Als je wilt weten wanneer parafraseren ook als plagiaat kan worden beschouwd en hoe je dit kunt voorkomen, lees dan dit artikel over parafraseren en plagiaat.

Wat betekent plagiaat?

Plagiaat, ook wel letterdieverij genoemd, is het bedoeld of onbedoeld presenteren van andermans werk of ideeën als je eigen werk en wordt ook wel ‘schending van iemands intellectuele eigendom’ genoemd. Degene die plagiaat pleegt, is plagiator of plagiaris. Degene van wie het werk overgenomen is, wordt aangeduid als geplagieerde. In de klassieke oudheid werd plagiaat niet als ontoelaatbaar gezien.

Bij de Grieken en Romeinen kon je iemands werk imiteren (imitatio), maar moest de schrijver wel een eigen ‘toets’ aan het werk geven. Het werd als een kunst gezien iemands voorganger te overtreffen (aemulatio). Natuurlijk waren er ook schrijvers die een populair werk gewoonweg vertaalden of parafraseerden (interpretatio of translatio). Dit soort schrijvers liet men meestal links liggen, maar van een straf voor dit soort plagiaat was geen sprake en hoefde je plagiaat niet letterlijk te voorkomen.

Wanneer is iets plagiaat?

Als je plagiaat wil voorkomen of plagiaat wil omzeilen, is het belangrijk om de situaties die als plagiaat gezien kunnen worden, te herkennen:

• Het aanleveren van werk van iemand anders en er je eigen naam onder zetten.

• Het overnemen van een groot gedeelte uit een andere opdracht of onderzoek, met alleen wat kleine dingen door jou aangepast.

• Teksten overgenomen uit andermans werk en in iedere zin een woord aangepast om zo een hoog percentage plagiaat te voorkomen. 

• Het inleveren van dezelfde opdracht voor meerdere vakken.

• Het herformuleren van verschillende onderzoeken zonder bronvermelding en eigen onderzoek.

• Geen juiste bronvermelding.

• Het gebruiken van beweringen in de tekst uit onderzoeken die niet bestaan. 

• Goede bronvermelding, maar te veel woordgebruik van de originele auteur.

• Onjuiste informatie geven over de originele bron. 

Plagiaatcontrole, wat houdt het in?

Met een plagiaatchecker of plagiaatscanner kun je een plagiaatcontrole laten uitvoeren. Zo’n scanner is een geavanceerd computerprogramma dat zoekt naar overeenkomsten tussen jouw tekst en bestaande teksten in een grote online database. Na de plagiaatcontrole krijg je een percentage van woorden in jouw tekst dat overeenkomst met een andere bestaande tekst. Bij een plagiaatcontrole mag jouw tekst volgens jouw onderwijsinstelling of examencommissie in principe 0% plagiaat bevatten. Je kunt deze vuistregel aanhouden als je plagiaat wil voorkomen: een score van meer dan 10% is niet goed. Een score tussen 5% en 10% is een twijfelgeval. Maar vergeet niet dat deze scores bij een plagiaatcontrole in principe nog niks zeggen. Elke overeenkomst moet nauwkeurig beoordeeld worden door je docent of de examencommissie. 

Hoe kun je plagiaat controleren?

Er zijn verschillende plagiaatscanners waarin je een plagiaatcontrole kan laten uitvoeren. Dit soort tools kan je helpen plagiaat te voorkomen. Veelgebruikte plagiaatscanners zijn Ephorus en Turnitin. Deze tools scannen je scriptie of essay op plagiaat door de inhoud te vergelijken met andere scripties, wetenschappelijke publicaties en diverse bronnen op het internet. De grootte en inhoud van de databases verschilt per plagiaatscanner. Sommige databases bevatten alleen websites, terwijl andere plagiaatscanners ook boeken en eerder geüploade documenten bevatten. Haal je scriptie of essay dus door een aantal plagiaatcheckers voordat je je scriptie inlevert, zodat je 100% zeker weet dat je geen plagiaat hebt. 

Hoe kun je plagiaat voorkomen?

Als je plagiaat wil voorkomen of omzeilen is het handig om je eigen werk door een plagiaatscanner of plagiaatchecker te halen voordat je jouw scriptie of essay inlevert. Met de plagiaatcontrole weet je wat je eventueel nog kunt aanpassen, zodat je plagiaat kunt voorkomen. De beste manier om plagiaat te voorkomen is door bronvermelding op de juiste manier toe te passen in je teksten. Dit moet je doen als je exacte woorden kopieert of een deel van een ander onderzoek of document parafraseert of samenvat. Maar ook wanneer je bestaande afbeeldingen, illustraties, tabellen of diagrammen gebruikt.

Het kan gebeuren dat je ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch wordt beschuldigd van plagiaat. In zo’n situatie kan het zijn dat je moet verschijnen voor een hoorzitting bij de examencommissie. Wil je weten hoe zo’n hoorzitting verloopt en wat je kunt verwachten? Lees dan dit artikel over de gang van zaken bij een hoorzitting wegens plagiaat om goed voorbereid te zijn.

Beschuldigd van plagiaat? De Studentenadvocaat helpt je verder

Heb je plagiaat willen voorkomen, maar word je tóch beschuldigd van plagiaat door je onderwijsinstelling? Ga dan met ons in gesprek, wij helpen je graag verder. Als je niet in beroep gaat, kan de beschuldiging van plagiaat in het ergste geval betekenen dat je met de studie moet stoppen. Als je daarom meent dat je onterecht van plagiaat wordt beschuldigd en in beroep wilt gaan, is het belangrijk om op tijd hulp te zoeken.

Wij hebben veel ervaring op het gebied van plagiaatzaken en proberen altijd het best mogelijke resultaat voor je te behalen. Wij gaan samen met je in beroep bij het College van Beroep voor de Examens (CBE), binnen 6 weken. Als je ook bij het CBE geen gelijk krijgt, kun je in hoger beroep gaan bij het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO). Neem daarom contact met ons op. Wij gaan zo goed als kosteloos voor je te werk.